[Nettime-nl] DNW Nieuwsbrief, jaargang 3, nummer 18

[Stan van Engelen <staeng@vpro.nl>]

****************************
Dit is de onregelmatig verzonden elektronische nieuwsbrief
van de redactie van het VPRO televisieprogramma DNW.
****************************

In het eerste deel van het tweeluik over de 'global civil society' die DNW
vorige week uitzond, werd de mondiale burgerbeweging voorgesteld en
vertelden betrokken over de (zeer uiteenlopende) motieven en idealen
achter de beweging. Aanstaande zondag wordt dieper ingegaan op het
functioneren van het netwerk: de voorbereidingen, trainingen en
werkwijzen, de acties, de eigen mediakanalen en de alternatieve
ideologieen die ze voorstellen.
Want als het traangas weer is opgetrokken rest de vraag: hoe nu verder?
Hoe bouw je nou precies een wereldwijde oppositie en hoe zorg je ervoor
dat je invloed blijvend is? Hoe ga je om met de grote verscheidenheid aan
idealen en kunnen zoveel verschillende burgerbelangen vertaald worden in
een nieuw mondiaal beleid?

Op onze website is inmiddels een uitgebreid dossier ontstaan rondom de
'global civil society' en het thema globalisering. Zo vindt u teksten en
interviews uit de uitzendingen, een actie-agenda, een globaliserings-abc
en een 'wegwijzer' voor de burgerbeweging op het web. Een van de artikelen
die u ook op de site vindt, is onderstaande column van eindredacteur
George Brugmans, over de achtergronden van aanstaande uitzending: 'De
Wereld is van ons'. 

   http://dnw.vpro.nl  

Met vriendelijke groet,

Stan van Engelen
Webrdacteur DNW 

*********************
Achtergronden bij 'Hamburgers en wereldburgers', 
deel 2: 'De wereld is van ons'.


Dit weekend werd ik aangesproken door iemand die regelmatig naar onze
uitzendingen kijkt en de conclusie had getrokken dat het nu toch wel
duidelijk was dat nationale overheden hun langste tijd gehad hebben. Die
mening vindt steeds meer aanhangers: "Laat ons lokaal onze eigen problemen
oplossen want op dat niveau werkt de democratie nog. En grote
transnationale organisaties als de EU, de VN het IMF en de Wereldbank
nemen steeds meer macht van landen over terwijl ook de tegenbeweging zich
mondiaal organiseert. De nationale overheden worden dus steeds meer
overbodig  en zullen verdwijnen."

Het is een verleidelijke gedachte, maar ik ben het er toch niet mee eens.
Neem de Aziatische crisis die in 1998 de opkomende economien van Zuidoost
Azie een voor een in de wurggreep nam. Niet alleen overheden en bedrijven
kwamen in grote problemen, maar ook de sterk verbeterde
levensomstandigheden werden tenminste een decennium teruggeworpen. Wat
opviel was dat de landen waar de nationale overheden het best
functioneerden (zoals Taiwan, Singapore en Hongkong) relatief het minst
last hadden van de crisis en het snelst weer op de been waren. Landen als
Zuid-Korea waar de overheid de zaken redelijk onder controle had, maar
bedrijven en banken te veel hun gang had laten gaan, hadden het zwaarder
maar zijn ook weer opgekrabbeld. Terwijl corrupte kleptocratieen als
Indonesie nog steeds met de gevolgen van die crisis worstelen. 

Blijkbaar zijn landen waar de infrastructuren op orde zijn in het voordeel
in de race die globalisering heet. Blijkbaar is het flitskapitaal, wat de
tegenstanders er ook van denken, meer gebaat bij een goed functionerend
rechtssysteem dan bij corruptie. 
Het is dus niet zo dat een nationale overheid er niet meer toe doet, nee
het lijkt er eerder op dat een nationale overheid nog belangrijker wordt
omdat zij de condities kan creeren waaronder een land beter of slechter
functioneert in een geglobaliseerde wereld. 

In de A.T. Kearney/Foreign Policy Magazine Globalization Index staan
landen als Nederland (2), Zweden (3), Zwitserland (4) en Finland (5)
bovenaan. Je kunt natuurlijk overal vraagtekens bij zetten, maar dat zijn
toch landen waarvan je moeilijk staande kunt houden dat de democratie er
niet redelijk functioneert. Daar komt nog bij dat hetzelfde onderzoek
uitwijst dat naarmate een land meer 'geglobaliseerd' is, de
inkomensongelijkheid er kleiner is.
En volgens New York Times-journalist Friedman is het ook nog eens zo dat
-op Singapore na, dat overigens bovenaan staat in die Globalization Index-
alle landen waar het gemiddeld inkomen boven de 15.000 dollar ligt, goed
functionerende democratieen zijn.

De tegenbeweging waarvan de contouren sinds 'the battle of Seattle'
duidelijk worden, wordt daarom geconfronteerd met een interessant dilemma.
Moet de beweging zich tegen iedere vorm van globalisering opstellen? Of
moet zij haar recent verworven positie gebruiken om mee te gaan denken en
druk uit te oefenen op bedrijven en overheden om bij het
globaliseringsproces ook rekening te houden met factoren als het milieu,
arbeidsomstandigheden en individuele vrijheden?

Het eerste standpunt: "Weg met de globalisering!", valt alleen te
verdedigen met het argument dat als een land meegaat in de globalisering
het zichzelf uitverkoopt aan de 'corporate interests'. Mij lijkt dat een
wat simplistische redenering, al was het maar omdat er eigenlijk geen
alternatief is: protectionisme is geen realistische optie. Natuurlijk, de
wereld is niet te koop, maar bij mij wil het er niet in dat het "eigen
kaas eerst"-standpunt tot een aantoonbaar betere wereld leidt.

Het tweede standpunt lijkt realistischer. De ervaringen met bedrijven als
Shell en Monsanto leren dat kritische stemmen zich zo kunnen organiseren
dat ze invloed hebben. En dat is ook wat overheden en bedrijven zich
steeds meer realiseren. 
Als ook de tegenbeweging zich dat realiseert, kan zij uitgroeien tot een
nieuwe politieke factor die de bestaande politieke partijen of overbodig
maakt of ruw uit hun winterslaap schudt. Neem Nederland: de beste
argumenten voor betere ziekenzorg, verbetering van het onderwijs en een
goed milieubeleid zouden wel eens niet van binnen uit kunnen komen, vanuit
gevestigde patstellingen, maar die zouden wel eens te vinden kunnen zijn
in een geglobaliseerde werkelijkheid: "Overheid, verbeter je
infrastructuur, waak over je milieu, zorg goed voor je mensen, want dat
zijn de condities die je voor de rest van de wereld aantrekkelijk maken en
houden en dat bepaalt weer hoe groot de welvaart van je burgers in de
toekomst zal zijn".

In de transnationale trits van bedrijven, overheden  en 'global civil
society' zou het dus wel eens de derde kunnen zijn die het beslissend
verschil uitmaakt. En niet door te roepen "Weg met het flitskapitaal" maar
door druk uit te oefenen juist op de nationale overheden. Want die bepalen
of globalisering een 'race to the bottom' wordt, een anarchistische
uitverkoop van mensen en milieu, of dat het een proces van langzame
wederzijdse afstemming van belangen zal zijn  waarbij winstoogmerk,
aandeelhoudersbelang, democratie, arbeidsomstandigheden en milieu zoveel
mogelijk met elkaar in harmonie blijven. 

Zo bezien rust er een dus grote verantwoordelijkheid op de schouders van
de 'global civil society'. Zij moet de aanzetten geven tot een nieuwe vorm
van democratie. Dat de tegenbeweging op dit belangrijke punt nog erg
verdeeld is, wordt in ons tweeluik "Hamburgers & Wereldburgers" wel
duidelijk. 
Voorlopig concentreren de actievoerders zich op het actievoeren zelf want
dat is wat ze momenteel bij elkaar houdt. In deel 2, "De wereld is van
ons", ziet u met hoeveel inzet, creativiteit en enthousiasme ze dat doen.

Tot zondag, in de nieuwe wereld.


George Brugmans
Eindredacteur

***********************
Voor meer informatie kijk op onze website: http://dnw.vpro.nl 
Reacties zijn altijd welkom! U kunt ze sturen naar: dnw@vpro.nl

aan- of afmeldingen voor deze elektronische nieuwsbrief:
dnw-nieuwsbrief-request@vpro.nl 
(met respectievelijk subscribe / unsubscribe als subject, de rest van de
mail moet leeg blijven)





______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).