[Nettime-nl] Nederland Kennisland

[Gerard Drosterij <drosterij@fwb.eur.nl>]

Bij deze forward ik de nieuwsbrief van Nederland Kennisland, een ambitieuze
stichting die inmiddels redelijk vervlochten is geraakt met het Haagse
circuit, hetgeen aan het beleidsvocabulaire van onderstaand geschrift te
merken is. Dit is hun toekomstvisie op Nederland, waarbij de
instrumentalisering van kennis centraal staat. Worden dit de toekomstige
Jorritsma's van Nederland? God behoede ons.

Groet,
Gerard Drosterij


Message Forwarded:

X-Sieve: cmu-sieve 2.0
From: <info@kennisland.nl>
To: "Nederland Kennisland" <info@kennisland.nl>
Subject: KL Nieuwsbrief: Investeren in een kennisland
Date: Tue, 12 Jun 2001 12:32:10 +0200
X-MSMail-Priority: Normal
X-Mailer: Microsoft Outlook IMO, Build 9.0.2416 (9.0.2911.0)
X-MimeOLE: Produced By Microsoft MimeOLE V5.50.4133.2400
Importance: Normal

KL Nieuwsbrief
 
Special
 
Vandaag pleit Nederland Kennisland in het Financieele Dagblad voor
investeringen in de kenniseconomie onder de titel "16 miljard voor
Nederland kennisland". Aangezien de politieke partijen op dit moment hard
werken aan hun verkiezingsprogramma's leek het ons een geschikt moment om
daar ideeën voor aan te reiken.
 
De strekking van het betoog: Nederland Distributieland hoort thuis in het
rijtje Limburgse mijnbouw, RSV en Fokker. Er is inmiddels genoeg
overheidsgeld gepompt in dat deel van de economie. Het is tijd om te
investeringen in de toekomst van Nederland als kennisland, langs drie
sporen: Investeren in mensen via vernieuwing van het onderwijs en
wetenschap, investeren in glasvezel en sociale projecten om mensen met
elkaar te verbinden en investeren in een innovatieve publieke sector. Het
bedrag: 16 miljard in tien jaar, duizend gulden per Nederlander, niet geheel
toevallig evenveel als de kosten voor de Betuwelijn en de Tweede Maasvlakte.
 
Oordeel zelf, we ontvangen graag reacties.
 
Het Financieele Dagblad, 12 juni 2001:
 
16 miljard voor Nederland kennisland
 
De Nederlandse economie ontwikkelt zich tot een kenniseconomie. Mondeling
wordt het belang van die ontwikkeling steeds vaker beleden, maar vooralsnog
gaat het geld naar fysieke infrastructuurprojecten zoals de Betuwelijn en
de Tweede Maasvlakte. De verkiezingen van 2002 zijn het uitgelezen moment
om de daad bij het woord te voegen en daadwerkelijk te investeren in de
toekomst van Nederland als kennisland.
 
Anno 2001 koerst de Nederlandse overheid nog steeds op 'Nederland
Distributieland'. Via projecten als de Betuwelijn en de Tweede Maasvlakte
wordt ons land de containerterminal van Europa. De realiteit is dat deze
projecten thuis horen in het rijtje Limburgse mijnbouw, RSV en Fokker. Met
overheidssubsidies wordt de distributiesector kunstmatig groot gehouden. Er
zijn betere bestedingen voor dat geld, met meer economisch en
maatschappelijk rendement.
 
Ons verhaal begint bij de opkomst van informatie- en
communicatietechnologie (ICT); Nederland is een informatiesamenleving aan
het worden. De productiefactor waar het om draait: kennis. Of iets minder
eerbiedig: het vermogen om nieuwe ideeën sneller om te zetten in nieuwe
producten en diensten, die internationaal verkocht worden. Nederland moet
een sleutelregio worden in de "'s werelds meest dynamische kenniseconomie"
die de Europese Unie zal worden. De uitgangspositie van Nederland is goed:
een combinatie van een hoog opgeleide, meertalige bevolking, een
internationale cultuur, een multiculturele samenleving, goede
wetenschappelijke instituten en sterke kennisintensieve bedrijven. Maar om
die kansrijke positie te verzilveren zijn er investeringen nodig.
 
Een kennisland investeert allereerst in mensen in plaats van containers.
Vernieuwing van het grotendeels 19e eeuwse onderwijsstelsel is daarvoor de
sleutel. De aanzetten van minister Hermans zijn hoopgevend, maar niet meer
dan een eerste stap. Leren is niet langer het monopolie van het formele
onderwijs. Er zijn experimenten nodig met nieuwe vormen van leren, zoals
open leercentra in achterstandswijken, verweving van werk met opleiding,
nieuwe vormen van meester-gezel relaties. Leren houdt in de kenniseconomie
niet op na het bereiken van een bepaalde leeftijd, wat betekent dat
scholingsbudgetten in het bedrijfsleven drastisch verhoogd moeten worden.
Verder is er dringend meer aandacht nodig voor de topsport van de
kenniseconomie, het wetenschappelijk onderzoek. De vertaling van dat
onderzoek naar nieuw producten en diensten kan beter. Silicon Valley laat
zien dat fysieke nabijheid van onderzoekers en ondernemers daar een
voorwaarde voor is. In Nederland zijn Eindhoven (hardware),
Amsterdam-Hilversum (finance, mediaconcepten, design), Enschede (mobiele
diensten) en Wageningen (agro en voeding) voorbeelden van opkomende
clusters van kennisontwikkeling en -toepassing die gekoesterd moeten worden.
 
De tweede prioriteit ligt bij het creëren van netwerken om kennis te delen .
Dat gaat om zachte netwerken, de netwerken van mensen. Tussen bedrijven
en kennisinstellingen, tussen de overheid en haar burgers, maar bovenal
tussen burgers. ICT heeft een grote potentie om maatschappelijke waarde te
creëren. Denk aan de sociale samenhang in buurten (<www.buurt-online.nl>)
of binnen generaties (<www.seniorweb.nl>), emancipatie van
bevolkingsgroepen (<www.maroc.nl>) of verbetering van de leefomstandigheden
van mensen die het moeilijk hebben (<www.sterrekind.nl>). We zien nog maar
het topje van een veelbelovende ijsberg.
 
Een voorwaarde voor die zachte netwerken is de kwaliteit van de 'harde'
netwerken. Telefoon en TV-kabel zullen niet voldoen, het is tijd om heel
Nederland te voorzien van een oplossing die ons de 21ste eeuw in brengt.
Dat gaat over glasvezels, over 'breedband'-internet. De markt is
voorzichtig begonnen met de introductie van breedband, maar dat zal beperkt
blijven tot de grote steden en villawijken. Een sociaal kennisland zorgt
voor breedband in heel Nederland. Net als bij de telefoon, gas en
elektriciteit is glasvezel een nutsvoorziening die alleen voor alle burgers
beschikbaar komt als de overheid zich daar hard voor maakt.
 
De derde prioriteit is een innovatieve publieke sector. Er is een duidelijk
rol voor de overheid in de totstandkoming van een sterk én sociaal
kennisland. Investeringen in een kennisland leveren pas zichtbaar resultaat
op een termijn van vijf jaar, een tijdshorizon waar de markt zich niet aan
kan wagen. Maar een kennisland is niet te plannen met een tienjarig
Nationaal Actieplan, het gaat om een zoektocht, om intelligent meebewegen.
De kost gaat daarbij voor de baat uit: er is geld nodig voor lokale
experimenten in het onderwijs, de zorg of met overheidsdiensten. Sommige
van die experimenten zullen niet succesvol zijn, leren is een kwestie van
vallen en opstaan. Dat vergt een cultuurverandering in de politiek.
'Vallen' mag niet langer synoniem zijn aan 'falen', het gaat om het
vermogen van ministers om 'op te staan'.
 
Laten we tenslotte ook een bedrag noemen. Projecten als Kenniswijk,
Gigaport en digitale trapvelden zijn een goed begin, maar de beschikbare
budgetten zijn lager dan de afrondingsverschillen van de
distributieland-subsidies. Laten we de komende tien jaar 16 miljard
vrijmaken voor investeren in mensen, voor netwerken waarmee die mensen met
elkaar verbonden worden en in een publieke sector die dat in goede banen
kan leiden. Een bedrag vergelijkbaar met de kosten van de Betuwelijn en de
Tweede Maasvlakte, per Nederlander duizend gulden. Als Nederland een
sleutelregio wil zijn in de Europese kenniseconomie dan moet nu de stap
gezet worden van een distributieland naar een kennisland. Het verleden is
lang genoeg gesubsidieerd, het is tijd om te investeren in de toekomst.
 
Frans Nauta en Joeri van den Steenhoven
 
info@kennisland.nl
 
De auteurs zijn bestuurslid van stichting Nederland Kennisland
(<www.kennisland.nl>), een denktank die projecten initieert om Nederland
een krachtig en sociaal kennisland te maken. De stichting is onder meer
verbonden met projecten als Kenniswijk, Digitale Trapvelden en Drempels Weg.
 
Redactie 
Nienke Siemons, Frans Nauta en Farid Tabarki
 
Nederland Kennisland
t: +31 (654) 200 500
f: +31 (84) 8707024
u: <www.kennisland.nl>
e: info@kennisland.nl

Colofon
Via de nieuwsbrief houden we je op de hoogte van wat er in en om kennisland
gebeurt. Verspreid deze nieuwsbrief gerust verder. Je kunt je ook direct
opgeven door een e-mail te sturen naar info@kennisland.nl o.v.v
Nieuwsbrief. Dat geldt ook voor adreswijzigingen of als je de nieuwsbrief
niet meer wilt ontvangen.

______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).