Kees on Wed, 3 Mar 2010 11:52:53 +0100 (CET) |
[Date Prev] [Date Next] [Thread Prev] [Thread Next] [Date Index] [Thread Index]
[Nettime-nl] Kiezen op elkaar? |
Postpolitieke manufacturing van dissent bij het verkiezingscircus Ineens begreep ik wat dat buzzword 'post-politiek' betekent dat de laatste tijd opduikt als academici proberen te duiden wat er in deze neoliberale tijden (of is het postneoliberale?) nog te kiezen valt. De geograaf Erik Swyngedouw gebruikte het afgelopen maandag in CREA (http://www.crea.uva.nl/agenda.php?agenda_id=449) bijvoorbeeld herhaaldelijk in een poging uit te leggen hoe tegenwoordig stedelijk beleid gemaakt wordt, waarbij de bewoners van de stad alleen nog maar 'gemanaged' worden en alle problemen alleen nog als technische kwesties beschouwd worden. Ik heb het vermoeden dat die stem blanco 'partij' (http://www.lijstblanco.nl/) in Amsterdam daar precies in past. Zekere weten doe ik het niet, want op de website van de 'lijst' zelf is erg weinig materieels terug te vinden over herkomst, opdrachtgevers of financiering. Wel wordt melding gemaakt van twee clubs die het 'initiatief' 'mede mogelijk hebben gemaakt. Volgens de website is "Lijst Blanco een initiatief van de Doetank, een eigenwijs en experimenteel onderzoekscollectief bestaande uit jonge sociale wetenschappers en kunstenaars". Doorklikken naar die Doetank (http://www.doetank.org/) levert weer een hoop mooie zinnen op als dat het gaat om "jonge onderzoekers die op een creatieve manier samenwerken" en dat ze "zich voornamelijk richt op lokale sociale vraagstukken binnen een stedelijke context". Achter de button 'team' zijn de acht medewerkers te vinden met een korte bio en het zijn allen filosofen en sociologen, maar of ze hier nu hun brood mee verdienen, blijft onduidelijk. Ook vind je daar na enig doorklikken dat het 'forum voor democratische ontwikkeling' (een fonds van geld van het ministerie van Binnenlandse Zaken dat als doel heeft "de betrokkenheid van burgers bij de democratie en de rechtsstaat vergroten en het publieke debat over democratische waarden en belangrijke maatschappelijke vraagstukken stimuleren”) 2500 euro in het blanco-'project' heeft gestoken. Een vriendelijk mailtje met wat vragen naar het vermelde contactmailadres en naar degene die de aankondiging van het 'verkiezingsfeest' op nettime-nl instuurde, leverde ruim een dag later een even vriendelijk maar onvolledig antwoord op. Dat luidde dat het 'forum voor demokratische ontwikkeling' er 2500 euro in gestoken heeft en dat ze nu voor het eerst subsidie hebben aangevraagd omdat ze doorgaans 'opdrachten doen voor culturele/maatschappelijke instellingen of overheids-instellingen'. Wie nu de opdrachtgever was voor de 'campagne' ("Lijst Blanco is geen echte verkiezingscampagne van een bestaande politieke partij, maar een bewustwordingscampagne rondom politieke representatie en eigen politieke verantwoordelijkheid met een ludieke vorm." website doetank) en of dit nu betaald werk of politiek activisme is, blijft onduidelijk en mijn verzoek om daarover teruggemailed of -gebeld te worden blijft vooralsnog onbeantwoord. Maar wie heeft er nu bedacht dat er een 'bewustwordingscampagne' moet komen, en waarvan moet wie dan bewust worden gemaakt? Echt campagne gevoerd wordt er ook niet; de laatste twitter op de op de voorpagina van lijstblanco gelinkte twitter update is - we schrijven de avond voor de verkiezingsdag - van 27 februari en er wordt vooral reclame gemaakt voor het 'verkiezingsfeestje' (een avond met debat en muziek in kraakpand Schijnheilig (http://www.schijnheilig.org/?p=232) waarvan op de website alleen het adres wordt vermeld). Wat opvalt aan de vormgeving van het stemblanco-gebeuren is de mengeling van 'bewust lullig' en hip. Een irritante voice over op het filmpje doet zijn best om ook nog eens heel ironisch te klinken http://vimeo.com/moogaloop.swf?clip_id=9355437&server=vimeo.com&show_title=1&show_byline=1&autoplay=1 Misschien is het wel 'camp' en is dat (nog steeds) modern. En natuurlijk gebeurt er ook iets met facebook en youtube want dan denken subsidiegevers meteen dat er enorm veel jongeren bereikt worden. Om onduidelijke reden is een prullenbak tot logo gekozen die op het hoofd gedragen in filmpje en op poster getoond wordt. Het avatarplaatje op twitter toont de prullenbak op de zwartrode achtergrond die voor de insiders kenmerkend is voor de anarchosyndicalisten. Door al die dubbele lagen is onduidelijk waar het nu om gaat, of hier nu echt opgeroepen wordt om (blanco) te stemmen of juist niet, en of je nu wel of niet serieus zou moeten klagen en reageren op het forum op de website, hetgeen dan ook niet of nauwelijks gebeurt. Maar ondertussen wordt wel hardop geclaimed dat het om echt protest gaat, 'actief protest' zelfs: "Blanco stemmen wordt op deze manier een vorm van actief protest. De blanco stemmer geeft zijn of haar stem niet weg, maar behoudt deze zelf. De blanco stemmer laat politiek handelen niet aan de ander over, maar neemt zelf het heft in handen door op de wisselzetel plaats te nemen." (van de website). Officieel is de campagne gericht op het aansporen om blanco te stemmen en gaat de 'lijst' de eventueel gewonnen zetel gebruiken om daar elke dag iemand anders plaats te laten nemen die iets politieks wil. Best een leuk idee. Het probleem is ook niet dat er subsidie voor gescoord is of dat mensen daarvan misschien ook wat loon van trekken. Die medewerkers van de doetank zijn ook vast hartstikke aardige mensen die ook nog kennis bezitten die goed van pas zou kunnen komen voor buurtacties en dergelijk. De debatten op hun 'verkiezingsfeestje' zouden ook best interessant kunnen zijn. Het probleem is dat nu zelfs bij verkiezingen burgers niet meer veilig zijn voor sociologen die hun politieke sentimenten willen managen ("Met een blanco stem laat u zien dat u gelooft in de democratie, maar dat u zich niet vertegenwoordigd ziet door verkiesbare politici."). En dat dat dan allemaal vermomd moet worden als een soort vage pseudo-protestpartij. En dat er niet bij wordt verteld dat daar dan een gelikt concept achter zit van mensen die over zichzelf dingen vertellen als "Autonome buurtinitiatieven en uitingen van onvrede over het ontbreken van sociale cohesie zijn een beginpunt in mijn denken. Daar schep ik helderheid in door theoretisch onderzoek te doen naar de sociale en ethische beginselen die onderdeel uitmaken van onze samenleving." (website doetank). Als ik actief was bij een politieke partij, wat niet zo is, zou ik het niet zo grappig vinden dat ze met zo'n marketingcampagne proberen kiezers weg te snoepen. Maar als ik anarchist was, of blancostemmer, ook niet omdat nu zelfs dat domein onderwerp is geworden van politieke managementexperimenten in goedbedoelende kraakpanden. Dat overheden en bedrijven pre-emptief plannen door zelf pseudo-actiegroepen te gaan opzetten is natuurlijk al langer gaande. Zo huurden ze bij het huwelijk van Prins bier met de dochter van die fascist een kunstenmakersgroep in die leuk bedoelde kleurige rookbommen langs de route liet afgaan. Als je een echte rookbom had afgestoken op die dag, was je waarschijnlijk doodgeschoten. Overheden die reclamebureaus inhuren om actievoerders te imiteren, vragen er eigenlijk om dat actievoerders naar gewelddadige middelen gaan grijpen, omdat dat het enige is dat door het publiek nog als echt te onderscheiden is. Totdat ook dat een ritueel geworden is en ze personeel gaan inhuren om slachtoffer te zijn, waarna we definitief in een klockwork orange-achtige nevel zullen verdwijnen... Hetzelfde geldt voor het verkiezingscircus, met dat verschil dat je zou verwachten dat 'het systeem' zijn eigen symbolen serieus neemt. Verkiezingen vormen volgens de adepten van het parlementaire systeem de ultieme 'eerlijke' politieke arena. Het zou een hoogtepunt moeten vormen, het misschien wel laatste toneel van pure politieke strijd. In ruil voor die ene heilige daad die we dan zelf mogen verrichten in dat schouwspel leveren velen - Wijnand Duivendak voorop - zich dan ook over aan de gedelegeerde macht van degenen die ze 'gekozen' hebben om over hen te regeren en beloven ze tot de volgende verkiezingen niet meer echt lastig te vallen. Maar nu blijkt zelfs die pretentie overboord gegooid te zijn. De reden is natuurlijk dat ze (= regenten en politieke partijgangers) er ook niet meer in geloven. Ze weten ook wel dat alles een reclamecampagne geworden is en dat fundamentele keuzes allang niet meer gemaakt worden, in ieder geval niet in dát proces en in ieder geval niet door 'de kiezer'.. Een ludieke reclamedingetje erbij maakt dan ook niet zoveel meer uit. Maar de partijen hebben het kennelijk ook opgegeven om nog mensen te proberen te overtuigen om *wel* op hen te stemmen. Afgelopen zaterdag-middag - het laatste weekend voor de verkiezingen - heb ik bij toeval flink wat drukke punten in Amsterdam afgelopen op zoek naar partijen en verkiezingspropaganda. Ik heb een paar uur rondgelopen en ben niet een partij tegengekomen! Eerst de hele verder uitpuilende Albert Cuypmarkt afgelopen: niks (die jochies die krantenabonnementen moeten slijten waren er wel!), met de tram naar het Spui: weer niks. Koningsplein, Leidsestraat en Leidseplein: nul partijen! Dinsdag, de dag voor de verkiezingen, met de trein naar Utrecht heen-en-weer en bij de stations in beide steden: weer niks!. Die partijen hebben nauwelijks actieve leden meer, en ze denken waarschijnlijk dat als de landelijke lijsttrekker die avond in de tv-show een paar keer lachebekje speelt (of juist flink wat over buitenlanders schreeuwt, liefst een combinatie van die twee) de buit wel weer binnen is. Over programma's heeft zoiezo niemand het meer. Politici zijn onbereikbare BN-ers geworden die alleen nog via de tv 'communiceren'. Om een gemeentehuis binnen te komen moet je tegenwoordig meer veiligheidsmaatregelen ondergaan dan een paar jaar geleden voor het binnentreden van een kerncentrale nodig was. Trouwens ook om te stemmen. Dat schijnt nu niet meer te kunnen zonder het overleggen van een paspoort vol rfid-chips en in de centrale databank achtergelaten vingerafdrukken. Fuck you! zou je willen zeggen, maar in feite wordt dat tegen jou gezegd. De gemeente of het systeem of de politiek, of wie dat tegenwoordig ook mag bepalen, heeft het vertrouwen in mij ook allang opgezegd. Ze hebben blanco op mij gestemd, zou je postmodernludiek kunnen zeggen. Waarschijnlijk moet zo'n stemblanco-initiatief de opkomstcijfers opkrikken en is dat de reden dat er geld in gestoken wordt. Het maakt verder voor het aantal zetels die er verdeeld mogen worden geen moer uit of er nog wel iemand komt stemmen, maar het staat toch rottig. Alsof je een boek uitbrengt en dan het grootste deel van de oplage zelf moet kopen om de uitgever, boekhandel en familie tevreden te houden. Je strijkt het wel glad door te zeggen dat mensen die niet gaan stemmen dat doen omdat ze 'eigenlijk tevreden zijn' maar het blijft een vervelende zweer die op de achtergrond blijft kloppen. Ook kan er waarschijnlijk zo wat reuring georganiseerd worden zodat mensen misschien wat 'vertrouwen in de politiek' herkrijgen en over de politieke partijen waar ze eigenlijk weinig meer mee hebben, willen debatteren. Maar dat veel mensen niet meer stemmen en geen zin meer hebben om zich te verdiepen in die politieke partijen (wat niet hetzelfde is als politieke kwesties, want daar hebben veel mensen best nog wel oren naar) ligt natuurlijk aan het gruwelijk ingedutte en -gepolderde parlementaire systeem en aan die partijen die alleen nog maar *spelen* dat ze het met elkaar oneens zijn maar eigenlijk tamelijk inwisselbaar zijn. Wat je daar mee aanmoet zou ik ook zo snel niet weten, behalve dat het *niet* helpt om het wat te gaan opleuken met postmoderne ironische pseudopolitiek. Als mensen ergens tegen willen protesteren of klieren of er wel of niet aan willen meedoen, kunnen ze dat heel goed zelf verzinnen en bepalen, dat is zo ongeveer het laatste recht dat we nog zelf (dachten te) hebben. En als ze dat niet doen, moet er maar een gapend gat zichtbaar worden, een ernstig mankement in de samenleving, zodat mensen daar uiteindelijk en uit vrije wil wat aan kunnen gaan doen. Hopelijk houdt Schijnheilig woensdagavond tenminste die ene traditie van de kraakkroegen in ere, dat je in ruil voor je ongebruikte stembiljet een gratis pilsje krijgt. Betaald met geld van Binnenlandse Zaken zou dat een ironisch 'project' zijn waar je als burger/kiezer/consument tenminste duidelijk wat aan overhoudt. ______________________________________________________ * Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet * toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een * open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek. * Meer info, archief & anderstalige edities: * http://www.nettime.org/. * Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).