[Nettime-nl] digitalisering van de leeromgeving

[Ine Poppe <I.Poppe@chello.nl>]

Volkskrant 12-03 artikel over Big brother op school
Leren in Vrijheid
Nu de strijd om onze privacy eindelijk is ontbrand, wordt er één groep over het hoofd gezien en dat is nou juist de groep die het meest wordt gemonitord.
Sommige dingen zullen nooit veranderen. Kinderen gaan naar school om te leren lezen en schrijven en krijgen ook wat te horen over geschiedenis en hoe de wereld in elkaar zit. Maar ze leren vooral dat er ook andere mensen zijn dan hun eigen familie en hoe ze om moeten gaan met de verschillen. Want zo zit de wereld nu eenmaal in elkaar. Iedereen is anders.
 Maar school is wel veranderd. En dat heeft alles te maken met de ‘digitalisering van de leeromgeving’, ook wel het leerling volgsysteem (LVS). Wat de impact van het LVS is op het onderwijs ontdekte ik tijdens het tien minuten gesprek over mijn jongste dochter, toen zeven jaar oud. “Ze doet het goed” zei de juf. En met één druk op de knop kon ik op het digibord zien hoe mijn dochter had gescoord op haar toetsen, hoe ze zich verhoudt tot de rest van Nederland, het landelijk gemiddelde, en hoe zij zich ontwikkelt. 
Ik schrok er van. In de eerste plaats over het aantal toetsen dat ze blijkbaar al had gemaakt. Dat waren er heel veel. Maar ook van het belang dat de leerkracht er aan hechtte. Het gesprek tussen mij en de juf werd volledig gestuurd door ‘harde’ cijfers en grafieken. Alleen interesseren die grafieken mij niet. Cijfers zeggen me überhaupt niet zo veel. Ik wil vooral weten of mijn dochter het  naar haar zin heeft op school. Of ze goed kan meekomen in de groep. Of haar werkhouding goed is. Als er met haar leerprestaties echt iets zorgwekkends zou zijn wil ik dat natuurlijk graag horen. Maar dan wel in de vorm van een verhaal, niet een cijfer.
Ik vind de toetsmanie die op dit moment heerst op de Nederlandse scholen om verschillende redenen verontrustend.  Ten eerste is het een zoveelste voorbeeld van de misvatting dat je met meer controle- en regelsystemen praktijken kunt verbeteren. Dat is niet zo. Controle en regels gaan uit van wantrouwen en dat is nooit goed. Ik noem het wantrouwen, want blijkbaar is de gedachte dat leerkrachten niet meer zelf kunnen beoordelen welk niveau een kind heeft en welke vorm van onderwijs daar het beste bij past. Ze zijn te 'subjectief'. Een toets daarentegen geeft 'betrouwbare' informatie. Maar een goede leerkracht weet toch gewoon wat een kind wel en niet kan? Als leerkrachten niet zelf mogen nadenken en oordelen, hoe kun je verwachten dat die kinderen dat van hen leren?
 
Ten tweede geven de cijfers weinig informatie over de andere relevante kwaliteiten van het kind. Wat moet je kunnen als je je wilt kunnen handhaven in de 21ste eeuw? Samenwerken, omgaan met diversiteit, informatie die je vindt op internet op waarde schatten enzovoorts.  Allemaal zaken die niet in een LVS kunnen worden getoetst.
 
Tot slot, kinderen wordt al op zeer jonge leeftijd aangeleerd dat ze moeten presteren en goed scoren. Ze staan continue onder druk. Arme kinderen. Wat een stress! Een kind van 7 dat het gewoon goed doet op school moet zich toch niet bezig houden met haar cijfers?
 Als ik mijn zorgen hierover uit, waarschuwen vriendinnen met wat oudere kinderen me voor wat er komen gaat. “Wacht maar als je kinderen naar de middelbare school gaan, dan wordt het nog erger!” Dan hebben ze het over systemen als Magister, een digitaal systeem dat ouders inzage geeft in alles wat een kind op school uitspookt of juist niet. Magister is alles in één,” zo lees ik op de website van de maker van dit product dat in Amsterdam bijvoorbeeld door het Barleus gymnasium, het Montessori en de Gerrit van der Veen college wordt gebruikt. “Voor het Voortgezet Onderwijs is het zeer geschikt, omdat een school er alles in kwijt kan. De gehele administratie, de onderwijslogistieke zaken zoals cijfers én de onderwijsinhoud staan overzichtelijk op één plek. “
Heel handig dus. Magister is gebruiksvriendelijk, up to date als het gaat om wet- en regelgeving en zeer efficiënt. “Introductie van Magister resulteert in een sterke reductie van de kosten voor administratieve en onderwijsondersteunende systemen.” Fantastisch toch?
 
Niet alleen de leerlingen zelf en het onderwijzend personeel, ook ouders, onderwijsondersteunend personeel en andere betrokkenen kunnen in dit systeem kijken. Dat klinkt wel erg Big Brother. En dat is het ook. Want Magister geeft mij straks als ouder bijvoorbeeld inzicht in het absentiegedrag van mijn kind. “Heeft uw kind een uur gespijbeld of was uw kind te laat, zodra u inlogt in Magister kunt u dit zien.” Het is zelf mogelijk om daar, als ik dat wil, een email of sms over te ontvangen.
 
Natuurlijk, kinderen mogen niet spijbelen, maar het is wel goed dat ze dat af en toe doen. En, terugdenkend aan mijn eigen jeugd, het is heel belangrijk dat ouders dat niet weten. Direct verwijderen dus deze applicatie! Als er echt problemen zijn met mijn kind mag ik hopen dat die ook zonder een digitaal leerlingvolgsysteem aan het licht komen. Als puber moet je kunnen schoppen tegen ouderlijk en of elke andere vorm van gezag. Dat hoort bij de ontwikkeling. We willen toch geen samenleving van systeemslaven? Laten we er voor hoeden dat informatiesystemen geen machts- of controlesystemen worden en laat leerkrachten vooral hun werk doen. Ook, of juist, opgroeiende kinderen hebben er behoefte aan om met rust gelaten te worden. Ze hebben recht op privacy.
 
Ellen ter Gast, nummer 2 van de Radicale Oppositie Beweging, Amsterdam
 
 

______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).