nettime-nl: Interview met Joes Koppers, winnaar van de Browserdag prijs

[geert@xs4all.nl]

De kunst van de informatie-verbreding
Interview met Joes Koppers, winnaar van de Browserdag prijs
Door Geert Lovink

De Amsterdamse Rietveldstudent Joes Koppers is de winnaar geworden van de
‘browser competitie’. Deze vond plaats in Paradiso op 17 april 1998 in het
kader van de Eerste Internationale Browserdag. Hier werden 38 ontwerpen
vertoond van studenten van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, het
Sandberginstituut en de Rietveldakademie. In slechts een maand tijd werden
studenten van verschillende jaargangen klaargestoomd om de strijd met
Microsoft en Netscape aan te gaan. Hoe moeten de interfaces er in de
toekomst uit gaan zien? Georganiseerd vanuit de Maatschappij voor Oude en
Nieuwe Media en onder leiding van Marjolein Ruyg, Janine Huizinga en Mieke
Gerritzen (en met hulp van vele anderen) is hard gewerkt om de rol van het
browserontwerp op de Internet-agenda te krijgen. "Jullie Browser War is de
onze niet." 

Het winnende ontwerp heet simpelweg ‘Browser’. De nadruk ligt j koers op
het navigeren. "Browser reacts on the ways a user goes through content. 
By reacting it provides new ways of navigation and extra or less
functions, according to the users way of browsing." De muis reageert op de
muisbewegingen en de snelheid. Het uitgangspunt van Browser was verbreding
van de toegang tot het aanbod. De browsers die we nu kennen zijn volgens
Joes vooral uit op het filteren, het persoonlijke, hetgeen eigenlijk
neerkomt op een vernauwing: een anti-filter browser. De bedoeling is om
random elementen toe te laten. Het eerste scherm laat een overzicht van
functies zien, die later nog kan worden uitgebouwd. De gebruiker bepaalt
zelf de ‘state of browsing’, zoals bijvoorbeeld de ‘zap’ functie. Je
klickt niet van pagina naar pagina, zoals dat nu het geval is, maar krijgt
een overzicht van previews, waarin je alleen maar rond hoeft te kijken en
de browser reageert dan op wat je aandacht trekt. Koppers heeft hierbij
gebruikt gemaakt van het ‘zoom’ principe, dat ook in andere ontwerpenog te
zien was. Het idee is om met een zo groot mogelijk uitgezoomd
overzicht te beginnen. Daarna kan de gebruiker zelf ergens op inzoomen.

De ‘zap state of browsing’ levert snelle, ongeduldige kijkers een
overzicht waarbij je alleen maar naar voren, naar achteren en stop kunt
kiezen. Joes: "Je muis verandert als het ware in je ogen. Het zou mooi
zijn als dat ook in het echt zou kunnen. De apparatuur kijkt waar jij naar
kijkt. We krijgen opeens twintig verschillende windowtjes. Naarmate je
meer rondkijkt wordt de random factor groter. Het witte frame, je
focusgebied, wordt ineens groter: hoe meer je kijkt hoe meer je krijgt. 
Dat is het doel van de verbreding - totdat je iets interessants krijgt."
 
Browser heeft geen klassieke menubalk, er zijn geen vaststaande interface
elementen. De functies komen alleen tevoorschijn wanneer je ze nodig hebt. 
De knoppen zitten aan de positie van de muis gekoppeld en het zijn
contextuele menu’s. Je kan zelfs de browser helemaal uitzetten. Je krijgt
dan alleen die site te zien, full screen, zonder dat de browser iets doet. 
Het uitgangspunt van Koppers is dat de aanbieders van de inhoud zich
moeten gaan bezighouden met de mogelijkheden van het medium. Geen algemene
navigatiestandaard waaraan alle websites zich dienen te onderwerpen. De
browser zou niet meer moeten zijn dan een onzichtbaar doorgeefluik. Een
medium, geen interface. Joes: "Alles wat de browser wel doet is navigeren.
Ik heb geen gebruik gemaakt van frames of vaststaande interfaces. Functies
verdwijnen vanzelf en je kan ze altijd oproepen wanneer je ze nodig hebt,
zoals scrollen en links." 

Browser heeft overduidelijk het uiterlijk van Director, gemaakt op een
Apple. Een strakke vormgeving, ontdaan van alle Windows opties. Dit komt
tot uitdrukking in een andere functie die Koppers heeft bedacht, de ‘layer
state of browsing’, het over elkaar heenleggen van documenten of plaatjes,
die een zekere transparantie behouden en weer aktief worden zodra je er
met de muis overheen gaat. Ook hier gaat het behouden van overzicht. 
Documenten worden niet langer onzichtbaar door ze over elkaar heen te
leggen. Ze krijgen een zekere schemering, maar hun vage contouren blijven
herkenbaar, zelfs als er drie andere plaatjes overheen liggen.  Dan is er
de ‘locator’. Net als de Web Stalker (http://www.backspace.org/iod) geeft
de Koppersbrowser een 3D-achtig overzicht met behulp van bollen en lijnen,
bedoeld om de ruimtelijke structuur van de informatie weer te geven.
Locator geeft aan waar je je bevindt. In dit geval is het vooral een
navigatietool binnen een bepaalde site, niet voor het Internet als geheel.
Joes: "Ik wilde een verschil maken tussen directe en indirecte links. Met
de locator kan je stappen overslaan, veel meer dan ‘back’ en ‘forward’,
zodat je niet eerst deen heleboel links hoeft te klicken om ergens te
komen. Het geeft tevens de mogelijkheid om over te springen naar
associatieve links, die grafisch gerepresenteerd zijn als losstaande
bollen, aanverwante zaken die de browser voor je uitzoekt." Een toepassing
hiervan is tevens te zien op de http://www.gerritrietveld.nl site, waar de
locator tool oorspronkelijk voor is ontworpen. 

Joes Koppers studeert aan de afdeling grafische vormgeving en werkt veel
met video en animaties. Hij deed onlangs een stage bij de digitale
afdeling van de VPRO en is pas sinds een half jaar met Internet bezig. 
Joes:  "Dat kwam er ineens tussendoor. Ik was eigenlijk met grafisch werk
bezig, begon toen met interactieve experimenten en toen ineens een
browser. Het ging allemaal heel snel. Ik ben eigenlijk het liefst met de
vormgeving van de inhoud bezig. De browser zou onzichtbaar moeten zijn. En
die mogelijkheden moeten niet door een bedrijf bepaald worden. De browser
zou open moeten staan. De interface kan door iedereen bedacht worden." 

Joes Koppers: joes@vpro.nl
http://www.globalxs.nl/home/j/joes


--
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet toegestaan zonder
* toestemming. <nettime-nl> is een gesloten en gemodereerde mailinglist
* over net-kritiek. Meer info: list@dds.nl met 'info nettime-nl' in de
* tekst v/d email. Archief: http://www.factory.org/nettime-nl. Contact:
* nettime-nl-owner@dds.nl. Int. editie: http://www.desk.nl/~nettime.