Re: nettime-nl: Vught = Vreemdelingenverkeer

[Tjebbe van Tijen <t.tijen@cable.a2000.nl>]

VVV

Het was in de dertiger jaren dat er ideeen waren voor de opvang van de
wassende stroom Joodse vluchtelingen uit nabuurland Duitsland en aangezien
velen opvang in de grote steden, om hen moverende redenen, toen al
probeerden te beperken, kwam een leuke bebosde omgeving, namenlijk de
Veluwe ter sprake. Ook toen waren er talloze protesten en naar ik me
herinner was het vooral de bijdrage van de plaatselijke 'Verenigingen Van
Vreemdelingenverkeer', de VVVs, die ertoe bijgedragen hebben om een minder
in trek zijnde provincie, namenlijk Drente uit te verkiezen om deze
'vreemdelingen' op te vangen. Het Kamp Westerbork werd toen uitverkoren,
want hoe logisch was het niet om dit door de Nederlandse Regering als
werkkamp voor werkelozen opgezette verblijf, te herbestemmen voor Joodse
vluchtelingen. Ook de  Duitse bezettingsmacht zag er enkele jaren later de
logica van in en zo konden anderen die eveneens tot vreemdeling bestempeld
waren via dit doorgangshuis doorstromen naar hun letterlijke eindbestemming.

Nu had Vught naar ik me herinner ook van dergelijke kampen die van hand tot
hand gegaan zijn: concentratiekamp Vught tijdens de Duitse bezetting, werd
gevangenkamp voor Nederlandse die al te innige banden met de Duise
bezetters onderhouden hadden en, ook weer heel logisch, werd het kamp in de
vijftiger jaren omgetoverd tot opvangkamp voor Molukkers (waarvan enkelen,
wellicht al te prettig, met de Nederlandse bezettingsmacht in de Indische
archipel hadden samengewerkt). Ook deze toestand was, zoals alles,
tijdelijk en ik weet niet wat er nu van dit zeer strategisch en
tegelijkertijd aangenaam gelegen oord geworden is. Uit mijn studententijd
in de zestiger jaren, in het nabije Den Bosch, herinner ik me dit kamp
goed, aangezien ik in een jazzband met Molukse vrienden speelde en we
dikwijls gingen oefenen in dit Molukken-kamp dat (je weet maar nooit met
die vreemdelingen) pal tegenover de ingang van een grote militaire kazene
gelegen was. Het is werkelijk een prachtige plek in Vught midden in de
bossen met vlabij een leuk meertje dat als ik me goed herinner 'De IJzeren
Man' heet.

Dus als dit Vughtse doorgangsoord voor mensen die, soms om heel
verschillende redenen, als 'vreemdeling' bestempeld werden door de dan
heersende macht, nog bestaat, dan zou het een mooi gebaar van de Vughtse
gemeenteraad zijn om deze uitgelezen landelijke plek als
vreemdelingen-opvangsplaats ter beschikking te stellen. Alhoewel ik vrees
dat in het Vughtse alle sporen van dit vreemdelingenverkeer inmiddels
uitgewist zijn en de grond herverkaveld is ten behoeve van meer sedentaire
en credietwaardige volksstammen.

Er is een navrant verband tussen toerisme en vluchtelingen op velerlei
niveau, want er zijn ontelbare redenen en methoden om te vluchten... Opvang
van vluchtelingen in vakantiehuisjes, buiten-het-seizoen hotels en
tentenkampen is sinds jaar en dag een gangbare praktijk, hier in Nederland,
of aan de Adriatische kust in het voormalige Joegoslavie. Het zou goed zijn
te overdenken om dit verband nog verder uit te diepen, zoiets als een fusie
tussen Verenigingen voor Vluchtelingen en Verenigingen Voor
Vreemdelingenverkeer in Nederland, beiden hebben overeenkomende expertise.
Op het eerste gezicht lijkt zoiets nare spotterij, zoals het ruilen van
woning tijdens de Nederlandse herfstvakantie met een vervolgd Tamil gezin
uit Sri Lanka, maar nu is het al zo dat in het zomerseizoen de nog
overgebleven Bosnische en andere moelijk bemiddelbare vluchtelingen de
opvang-hotels moeten verlaten om plaats te maken voor mensen van onder meer
'hier' die de zomer zon wensen op te zoeken.

Het op gelijk niveau plaatsen van motieven voor mobiliteit: politieke
vluchtelingen, economische vluchtelingen,culturele vluchtelingen, sexuele
vluchtelingen, religieuse vluchtelingen, winter-ontvluchtelingen,
verveling-ontvluchtelingen, huwelijks-ontvluchtingen, ga maar zo door, kan
wellicht de noozakelijke denkomslag teweeg brengen, dat ook wij bij tijd en
wijle, zij het onder meer comfortabele omstandigheden, vluchteling zijn en
opvang behoeven.



Tjebbe van Tijen

Imaginary Museum Projects (IMP), Amsterdam

For background ideas of IMP see:
http://valley.interact.nl/AV/ORG/INTERACT/94-95/1/vol/Page15.html

For some recent articles see: http://www.iisg.nl/~tvt/index.html
--
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet toegestaan zonder
* toestemming. <nettime-nl> is een gesloten en gemodereerde mailinglist
* over net-kritiek. Meer info: list@dds.nl met 'info nettime-nl' in de
* tekst v/d email. Archief: http://www.factory.org/nettime-nl. Contact:
* nettime-nl-owner@dds.nl. Int. editie: http://www.desk.nl/~nettime.