Leo Lake on Sun, 12 Aug 2001 07:04:58 +0200 (CEST)


[Date Prev] [Date Next] [Thread Prev] [Thread Next] [Date Index] [Thread Index]

[Nettime-nl] LL 15: Discussie en structuur


LL 15: Discussie en structuur 


In de beginfase had het ARPAnet, zelf de beginfase van het huidige 
Internet, een grote verrassing in petto; E-mail en niet file transfer of 
remote login bleek de 'killer-ap'. Binnen de wereld van de E-mail 
ontstonden alras allerlei varianten waarvan sommigen razend populair 
werden., zoals de rondzendlijsten en Usenet. Bots en automatische 
discussiepartners werden in die tijd al bedacht en gemaakt. Het ARPAnet 
begon te werken in 1969, E-mail en Usenet ontstonden in de jaren vlak 
erna. Dat waren echte pioniersjaren. Communicatie via het getikte woord 
werd met een grote dosis creativiteit en zo mogelijk nog meer 
voortvarendheid ter hand genomen. Je kreeg het er soms benauwd van: de 
fantasie leek onbeperkt. 

Maar, hoe merkwaardig toch, na die glorievolle jaren is er niets meer 
gebeurd. Ja, er is meer ge-E-mailed, er zijn meer rondzendlijsten gekomen 
en het aantal nieuwsgroepen is niet meer te tellen. Maar in termen van 
communicatievormen was alles er al voor 1975. Het belangrijkste kenmerk 
van deze oude vorm is de 'vormeloosheid' ervan. Een bericht was als een 
emmer waarin iedereen alles kon gieten. 

Als er al iets nieuws is gekomen sinds die jaren, dan is het het besef 
dat deze oude communicatievormen een zeer beperkte bruikbaarheid hebben. 
E-mailen met buitenhuwelijkse partners gaat uitstekend, maar vergaderen 
met een grote groep mensen is op een rondzendlijst niet te doen. Ik wijs 
in dit verband slechts naar het debacle van de Open Domein mailing-lists, 
maar het zijn er talloze meer: mailing-lists en nieuwsgroepen waarin 
alleen maar onzinnig gekakeld en gevochten wordt. 

Het besef van de beperkingen heeft zich echter niet vertaald in een 
nieuwe golf van creativiteit. Het wordt niet gezien als een uitdaging om 
te communicatie-infrastructuren op het Internet aan te passen aan 
specifieke doelstellingen of aan de eisen van het menselijk gedrag. Het 
oude elan waarmee de technologie gelijk klei werd omgevormd tot iets dat 
wel leuk en aardig is, is blijkbaar weg. Wat voor het elan in de plaats 
gekomen is, is een verbeeldingsloos terugvallen op aloude manieren van 
vergaderen en beslissen: kleine groepen, besloten vergaderingen, geen 
gezeik meer via het net. Met name veel van de reacties op het Open Domein 
debacle laten zich in deze hoek plaatsen. Het is het te verwachten 
gezever van vermoeide oude zakken; laat mij, als bejaarde man, dit nou 
ook eens keer zeggen. Zulke vermoeide reacties nemen de discussievormen 
zoals die nu bestaan op het Internet als een gegeven aan. Over een 
verandering van die vorm wordt niet eens gedacht. En dat nu, is wel 
nodig! 

Het kan anders. Discussies overal in de wereld kenmerken zich niet alleen 
door hun inhoud, maar ook door de vorm. Elke vergadervoorzitter kan 
allerlei manieren aanleren om een vergadering op 'peil' te houden. 
Afhankelijk van het doel van de vergadering en afhankelijk van de 
deelnemers kunnen er regels worden afgesproken over wie wat mag zeggen, 
hoe die het mag zeggen en wanneer. Kijk alleen al naar de Tweede Kamer en 
zie de regels werken. AL zulke methodes leggen beperkingen op aan wat 
mensen mogen. Vorm en inhoud van de discussie zijn gereguleerd. De 
discussies zijn niet 'vormloos.' 

Datzelfde kan op bereikt worden op het Internet. Maar het gaat niet 
alleen maar om reguleren, maar vooral ook om de 'juiste' reguleringen. In 
een democratie betekent dat dat ook de vorm onder controle komt van de 
deelnemers. Maar dan moet er wel iets te kiezen zijn. Er moeten 
communciatie-infrastructuren bedacht worden die het mensen mogelijk maken 
over die vorm mee te beslissen en om die vorm dwingend op te leggen aan 
de deelnemers. De vormeloosheid van de huidige communicatie-structuren op 
het Internet maakt dat onmogelijk: er is technisch maar weinig dat een 
discussie kan structureren. Op het Internet is dat wel mogelijk, juist 
daar kunnen reglementen opgesteld worden en, en dat is mooi meegenomen, 
in algoritmes vorm gegeven worden. Moet er een regel veranderd worden? 
Dan is het relatief eenvoudig een stemprocedure op te zetten die zo'n 
verandering democratisch kan effectueren. Je kunt zelfs regels voor het 
veranderen van regels opstellen, enzovoort. 

Buiten het Internet gebeurt er overigens al redelijk veel op dit vlak. Op 
vele bedrijven en op sommige universiteiten werd gewerkt aan de 
communicatie in groepen. Ted Nelson heeft het al heel lang over een 
collectief te gebruiken hypertextsysteem dat meer is dan het WWW en 
Computer Supported Cooperative Work heeft geleid tot software voor het 
samen schrijven, samen discussiėren, samen besluiten nemen, samen 
brainstormen.De literatuur staat voor iedereen open! Lang niet alles is 
succesvol, zeker niet, maar ook is lang niet alles onbruikbaar gebleken. 
Het Internet zal veel extra problemen opleveren.... 

Ach, waar is de tijd dat problemen nog uitdagingen waren?? 

Als het ergens nodig is om van de mens een cyborg te maken, dan is het op 
zijn communicatieve vaardigheden. Laten we niet, zoals zo velen, de 
elektronische communicatie doodverklaren na elk debacle, zoals in het 
geval van de Open Domein mailing list, maar ons zetten aan het maken van 
nieuwe communicatieprotheses en dan wel zo dat het gebruik ervan onder 
controle staat van de deelnemers, dat vorm en inhoud van de discussie 
manipuleerbaar wordt. 

De vormeloosheid van de huidige communicatiestructuren heeft zich 
gemaskeerd als vrijheid van meningsuiting. Het wordt tijd dat masker af 
te rukken, anders is amusement het enige dat zal overleven. 

L.
E. lake@lake.nl
W. www.lake.nl

______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).