| Patrice Riemens on Sat, 7 Sep 2019 11:19:46 +0200 (CEST) |
[Date Prev] [Date Next] [Thread Prev] [Thread Next] [Date Index] [Thread Index]
| [Nettime-nl] Europese Unie weigert noodsignalen te delen met de reddingsschepen van NGO's |
Uit De Standaard (Bruksel) vandaag Europese Unie weigert noodsignalen te delen met ngo’sHet is akelig stil op de Middellandse Zee, en dat is geen toeval: de Europese Unie weigert noodsignalen te delen met reddingsschepen. Een schending van het internationaal maritiem recht, stellen mensenrechtenexperts.
De Ocean Viking ondernam in augustus voor de Libische kust vier reddingsoperaties, waarbij 356 mensen werden gered. Uit het logboek van het schip dat De Standaard kon inkijken, blijkt dat observatievliegtuigen van de Europese Unie weigerden om informatie over vluchtelingenboten in nood met het reddingsschip te delen. Ook de Italiaanse, Maltese en Libische kustwacht hielden zich stil.
Op 10 augustus was er een eerste incident. Om 9.50 uur zag de bemanning van de Ocean Viking op haar radar een vliegtuig rond dezelfde locatie cirkelen. Het bleek om een toestel van operatie-Sophia te gaan, de missie van de Europese Unie om mensen- en wapensmokkel op de Middellandse Zee tegen te gaan. Om 10 uur werd vanuit de Ocean Viking geprobeerd de piloten via de boordradio te contacteren, maar er kwam geen antwoord.
Daarop besloot de kapitein om koers te zetten naar de plek waar het vliegtuig patrouilleerde. Een halfuur later kwam een overvolle vluchtelingenboot in zicht. De Ocean Viking waarschuwde de Libische, Italiaanse en Maltese kustwacht dat het schip in nood was, maar kreeg opnieuw geen reactie. Daarop werd een reddingsactie in gang gezet: 85 mensen, onder wie 35 onbegeleide minderjarigen, werden aan boord van het reddingsschip gebracht.
Het reddingsschip Ocean Viking kreeg geen info over vluchtelingenboten in nood. De Italiaanse kustwacht liet even- min van zich horen
De volgende dag deed zich een soortgelijk scenario voor. Om 9 uur ’s ochtends zag de bemanning op de radar een EU-vliegtuig boven een plek cirkelen. Toch namen de piloten geen contact op en pogingen om hen zelf te contacteren, bleken vruchteloos. De Ocean Viking voer naar de bewuste plek en trof er een bootje met 81 opvarenden aan, onder wie veertien niet-begeleide minderjarigen.
‘Geen meldingsplicht’‘Dat zowel vliegtuigen van de Europese Unie als onder meer de Italiaanse kustwacht weigeren ons te informeren over boten in nood, is zorgwekkend’, zegt Sam Turner, de hoofdverantwoordelijke voor de zoek- en reddingsacties van Artsen Zonder Grenzen vanuit Tripoli. ‘Als een vluchtelingenboot in de problemen raakt, zijn de piloten en de kustwachtdiensten volgens het internationaal maritiem recht verplicht om alle schepen in het gebied te verwittigen, zodat een reddingspoging ondernomen kan worden. Dat is een regel waarvan je niet kunt afwijken. De absolute stilte van de EU-vliegtuigen en de Italiaanse kustwacht is schokkend.’
Bij een eerste reddingsactie van de Ocean Viking op 9 juli kreeg het schip wél een alarmsignaal van een EU-vliegtuig. Waarom de piloten de volgende dagen niet meer wilden meewerken, is onduidelijk. ‘Mogelijk ging het om piloten van een verschillende nationaliteit en hebben niet alle EU-landen dezelfde houding’, zegt Turner.
‘Alle observaties van boten met migranten melden we aan de betrokken kustwachtorganisaties. De procedure vereist niet dat wij dit aan derden doorgeven’ Antonello de Renzis Sonnino Woordvoerder operatie Sophia
In een reactie aan De Standaard zegt Antonello de Renzis Sonnino, de woordvoerder van operatie-Sophia, dat zijn piloten helemaal niet hoeven te communiceren met schepen als de Ocean Viking. ‘In het kader van de strijd tegen mensensmokkel rapporteren wij alle observaties van boten met migranten aan alle betrokken kustwachtorganisaties. De bevoegde kustwacht is verantwoordelijk voor de coördinatie van de reddingsactie. Die info wordt ook gedeeld met alle marineschepen in het gebied en met alle EU-agentschappen waaronder Frontex (het Europese Grens- en Kustwachtagentschap, red.). Deze procedure vereist niet dat wij enige info doorgeven aan derden.’
Eenzelfde reactie is te horen bij Federica Mogherini, de Hoge Vertegenwoordiger voor het Buitenlands Beleid van de EU. ‘Als een Sophia-vliegtuig een schip in nood waarneemt, wordt de informatie onmiddellijk doorgegeven aan de verantwoordelijke kustwachtorganisatie die de plicht heeft om schepen in de buurt te informeren en een eventuele reddingsactie te coördineren. Weet ook dat zoek- en reddingsoperaties niet tot de kerntaak van Sophia behoren.’
Vitale rolSam Turner van Artsen Zonder Grenzen zegt dat de Italiaanse kustwacht vroeger wel intensief meewerkte met de reddingsoperaties. ‘Ze speelde een vitale rol in het coördineren van de reddingsacties en het doorgeven van de exacte coördinaten van vluchtelingenboten. Zij was onze oren en ogen. Maar sinds meer dan een jaar trok de kustwacht zich volledig terug uit de reddingszone voor de Libische kust. Ze beschikt nog altijd over alle informatie over vluchtelingenboten, maar weigert die te delen. De reddingsoperaties laat ze tegenwoordig over aan de Libische kustwacht. Die wil ons al helemaal niet helpen.’
‘Dit is officieel Europees beleid dat er alleen op gericht is om mensen die de Middellandse Zee willen oversteken, tegen te houden’ Sam Turner Hoofdverantwoordelijke zoek- en reddingsacties Artsen Zonder Grenzen Turner voegt eraan toe dat het huidige beleid om reddingsorganisaties te negeren een verantwoordelijkheid is van de Europese Unie. ‘Dit is geen plan van de Italiaanse kustwacht of de Libische kustwacht, het is officieel Europees beleid dat er alleen op gericht is om mensen die de Middellandse Zee willen oversteken, tegen te houden. Reddingsoperaties ondersteunen is duidelijk niet meer aan de orde.’
Het aantal overtochten tussen Libië en Italië daalde in een jaar tijd van 16.600 tot 2.800 (periode januari-september), maar het risico om te sterven nam toe. Volgens migratie-expert Matteo Villa verdrinken momenteel een op zeventien bootvluchtelingen, drie maal meer dan een jaar geleden.
Tot vorig jaar mocht operatie-Sophia nog marineschepen inzetten, waarmee de afgelopen jaren in totaal 45.000 mensenlevens werden gered. Sindsdien worden alleen nog vliegtuigen en drones gebruikt voor observatievluchten, waardoor geen drenkelingen meer gered kunnen worden.
De Standaard vroeg de Italiaanse en Maltese kustwacht meermaals om commentaar, zowel telefonisch als schriftelijk. Een reactie bleef uit.
Reactie ‘Dit is flagrant in strijd met het maritiem recht’Judith Sunderland, die voor de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch de reddingsoperaties op de Middellandse Zee van nabij volgt, zegt dat de EU-piloten en kustwachtorganisaties wel degelijk de plicht hebben om alle schepen in de buurt een noodsignaal te sturen. ‘De weigering om informatie over een boot in nood te delen met andere schepen in hetzelfde gebied, is flagrant in strijd met de geest van het internationaal maritiem recht.’ Sunderland merkt op dat de vluchtelingenboten beschouwd moesten worden als vaartuigen in nood. ‘Onder andere de Frontex-regels van 2014 zijn daarover duidelijk. Een overladen boot die niet zeewaardig is en niet bestuurd wordt door een ervaren schipper, is volgens die regels per definitie een schip in nood.’
Ook expert internationaal maritiem recht en advocaat Benoît Goemans benadrukt de plicht om een schip in nood te helpen. ‘Daaruit vloeit als toepassing voort dat wanneer je zelf niet direct kunt helpen, zoals die EU-vliegtuigen, je een noodsignaal naar de kustwacht en de omliggende schepen moet sturen.’ Mochten de betrokken kustwachten geen noodsignaal hebben verspreid, zoals uit het logboek van de Ocean Viking blijkt, dan is dat problematisch, zegt Goemans. ‘Dat is de kerntaak van de kustwacht.’ (kv)
Judith Sunderland, Human Rights Watch ______________________________________________________ * Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet * toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een * open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek. * Meer info, archief & anderstalige edities: * http://www.nettime.org/. * Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).