nettime-nl: dat hoort niet!

[poppy@dds.nl (I. Poppe)]

Ingekorte versie is verschenen in WAVE#26
DAT HOORT NIET!

Een (waargebeurd) verhaal van een vriendschap tussen een dove en een horende

Onder de naam poppy begeef ik me in virtuele werelden. In de METRO- moo
(een  virtuele ruimte die zich in De Digitale Stad bevindt) bezit ik een
kamer en een uitgebreid sociaal leven. Regelmatig log ik in om mijn
digitale vrienden te ontmoeten. Soms verslik ik me van de lach achter mijn
beeldscherm, dan weer typ ik als een razende met een rood hoofd van
inspanning mijn gedachten neer wachtend op antwoord...
Mijn allerbeste vriend uit onze gemeenschap heet Sign.

Sign is de nickname van Pascal Ursinus. Zijn naam SIGN heeft hij niet
zomaar, want Sign is doof. Pascal Ursinus is een twintigjarige
slechthorende jongeman met een eigen bedrijf dat websites ontwerpt,
compleet met muziek (!). Hij volgt een HBO-opleiding communicatietechniek.
Wij hebben elkaar via tekst leren kennen in de MOO (Multi Users Dungeon
Object Orientated) en e-mailen sindsdien regelmatig. We hebben elkaar nog
nooit In Real Life gezien...

IN DE METRO MOO
( De volgende tekst is zo oorspronkelijk mogelijk gehouden).
-----------------------------------------------------------------------------
Inspiratie: de virtuele kamer van Sign
Geen oeverloos geouwehoer, dit is gewoon MIJN kamertje...
Welkom...
------------------------------------------------------------------------------
Sign uit Utrecht en Bertha zijn hier.
"Hoi Poppy! We bespreken net uitgebreid mijn doofheid," roept Sign terwijl
hij de dames van een glaasje uitmuntende wijn voorziet. Vervolgens doet hij
de deur van inspiratie ff op slot.
Na een uitbundige begroeting leunt Poppy genoeglijk achterover, nipt van
haar glas en luistert.
Bertha vraagt aan Sign: "Is jouw doofheids-soort eigenlijk erfelijk?"
Sign antwoordt: " Nee, dat niet, ze weten juist niet waaraan het ligt. Ik
ben de enige in de familie en werd pas op latere leeftijd doof."
"Ben je dan niet doof vanaf je geboorte?" denkt Bertha hardop.
Sign legt uit: "Vanaf mijn achste. Het is progressief, een mooi woord voor
iets lelijks. Het wordt dus steeds erger en erger, mijn gehoor sterft dus
langzaam af ;-)"
 "Maar... betekent dat dat je stokdoof zult worden?" mompelt Poppy
Bertha zucht  "..."
Sign grinnikt: " er valt niet veel meer te verliezen, hoor. Ik hoor nog
maar 10% van wat jij hoort."
"Dat is niet veel... Zeg, mag ik je niet eens interviewen voor WAVE over je
doofheid & de betekenis van de computer ?" vraagt poppy.
Bertha zegt: " dat zou je via het internet moeten doen!"
"Juist ja,  want daar heb ik geen hinder van mijn auditieve handicap. Laten
we gaan e-mailen!" oppert Sign.

X-Sender: pascur@pop.icns.nl
Mime-Version: 1.0
To: poppy@dds.nl
From: pascur@icns.nl (Pascal Ursinus)
Subject: doofheid & computer

Lieve Poppy,
Ik heb een vader die bar weinig langs komt, maar als hij eens komt, dan is
het onverwachts op de meest onmogelijke tijdstippen.
Ook nu was het weer raak, een fles wijn naast de computer, mijn beeldscherm
bruin beslagen van de nicotine en mijn modem knisperde lekker door.
Hij fonste zijn wenkbrouwen zoals alleen hij kan doen en ik wist het: nu
komt de preek:
"Je verstopt jezelf alsmaar achter die monitor, kom ga naar buiten en praat
met ECHTE mensen!!"
Maar pa... Hier in de metro zitten echte mensen, hier zitten mijn vrienden
waarvan sommige mij door en door kennen. Deze mensen maken me aan het lachen
in moeilijke periode's, vrienden met wie ik tot diep in de nacht oeverloze
discussies kan houden. En dan vergeet je dat ik ze bijna allemaal ook IRL ken.
Mijn vader droop langzaam af maar begrijpen deed hij niet. Ik neem het hem
niet kwalijk, want welke buitenstaander kan zich wel in deze situatie inleven?

Ben ik dan echt leip? Ook jij gaf al aan dat je onze gesprekken fijn vond.
Ik voel een daadwerkelijke vriendschap, genegenheid. Hoe onze
zinnen in enkelvoud verstuurd worden, maar vervlochten op het beeldscherm komen.
Continu een spel van taal, maar is het eigenlijk wel een spel? Als ik ergens
mezelf kan zijn is het wel daar (hier?) De grens lijkt te vervagen...
Liefs van Pascal.

From: poppy@dds.nl (I. Poppe)
Subject: re: doofheid & computer
Cc:
Bcc:
X-Attachments:

Ha die lieve sign,

Gisteravond nadat ik zo lang met je in de METRO had zitten praten, sliep ik
volledig gelukkig in met de plezierige ervaring bij een goede vriend op
bezoek te zijn geweest: JIJ dus.

We hebben regelmatig over het godsdienstige aspekt van tekstgemeenschappen
gesproken - de metafoor "God praat terug" is natuurlijk zaligmakend.
Andersgezegd: ik lag in bed te peinzen wat het voordeel is van een machine
die als schakel dient en slechts zinnetjes doorstuurt vrij van geur, klank
of behangen met visuele gegevens. Daar ligt de kern, want al deze
zintuigelijke waarnemingen liggen in ons taalgebruik verankerd.
Ook in de MOO mag ik sommige mensen niet vanwege hun zeurderige zinnen of
hun gedweep met huisdieren.
Onze virtuele contact ervaar ik niet als spel maar als een daadwerkelijke
vriendschap, specialer dan de Real Life Thing...
Het is vast niet toevallig dat wij alletwee in de virtuele wereld - ondanks
onze nicknames - onszelf zijn (of het beste van onszelf laten zien *hum*)!

Ik ken, op jou na, geen dove mensen, behalve uit films en boekjes. Je zei
gister dat er weinig uitwisseling tussen doven en horenden bestaat.
En op het net?

Anyway, toen dacht ik ook weer aan je gebarenplein in de METRO. Wat wilde
je daar eigenlijk mee?

Ben gisteravond nog naar de website van Woord & Gebaar gegaan en heb me
opgegeven voor een proefnummer. Hoe ben jij daar eigenlijk terechtgekomen?

Kus van je Ine

P.S. Kom je vanavond naar Poppy's stars?

X-Sender: pascur@pop.icns.nl
Mime-Version: 1.0
To: poppy@dds.nl
From: pascur@icns.nl (Pascal Ursinus)
Subject: doofheid & computer II

Lieve poppy,
Je bracht het mooi onder woorden, onze zintuigelijke waarnemingen liggen in
ons taalgebruik verankerd. Onlangs zag ik nog een metro-stelletje. Hoe ze
elkaar konden verleiden en beminnen. Je kon de intimiteit gewoon voelen.
Het was trouwens de meest zuivere vorm van safe-sex!

De belemmering waar ik dagelijks mee heb te maken schud ik hier van me af.
De computer is een ideaal hulpmiddel voor auditief gehandicapten.
Doven hebben meestal de beschikking over een teksttelefoon, dat wil zeggen,
een toetsenbord en een monitor die het mogelijk maakt om met elkaar te
kunnen "bellen".
De metro verschilt daarin niet zoveel, behalve dan dat hier werkelijk
integratie plaatsvind. De teksttelefoons zijn meestal hopeloos verouderd en
kunnen alleen gebruikt worden bij doven onderling.
Op het Net is dus een veel betere uitwisseling mogelijk en dan spreken we
nog geeneens over de gigantische informatiebron waarover we de beschikking
krijgen.
Speciale sites voor auditief gehandicapten springen dan ook als
paddenstoelen uit de grond. Enkele voorbeelden hiervan zijn het
"deafworldweb" www.deafworldweb.org en het blad "Woord & Gebaar"
www.phd.nl/weng.

Inderdaad heb ik in de begin periode ooit eens het gebarenplein opgezet.
Een werkelijk doel had ik hier niet mee voor de ogen, maar ik wilde de
interesse van andere metro-ers opwekken, wat dus ook is gelukt!!
Binnen de kortste keren had ik allerlei discussies en ik kon precies
uitleggen wat het is om doof te zijn. Alhoewel het een onzichtbare handicap
is heb ik nooit de behoefte gehad om het onder stoelen of banken te steken.
Eerder het tegendeel.
Het zorgt soms voor veel hilariteit, zo had Flipsen indertijd een speciaal
commando voor mij geprogrammeerd. Dat gaat ongeveer zo:

Er komt een klein jongetje de kamer binnen gelopen en schopt keihard tegen
de enkels van Sign.
Hij houdt een spandoek vast waarop staat: WIE NIET HOREN WIL MOET MAAR VOELEN!!!

Echt komisch dus, en daarmee liet hij ook zien dat hij er
werkelijk over na had gedacht wat het inhoud om doof te zijn.
Tijdens de laatste IRL meeting in Rotterdam had ik zowat een klas voor me,
iedereen wilde een paar gebaartjes leren. Kortom, jullie zijn lieverds en
mijn doel is bereikt :-)

Hele dikke knuffel van mij, kus! 'k Zal vanavond bij je op bezoek komen!

Welkom in de METRO:
Er zijn 30 metroers aanwezig waarvan 11 vrouw, 18 man en 1 onzijdig zijn.
In totaal zijn er 2283 metroers. Het is nu Sun Feb 16 22:03:12 1997 MET.

----------------------------------------------------------------------------
------------
***    Poppy's stars    ***

Je staat in de woonkamer van een huis ontworpen door de architekt Frank Loyld
Wright. Zonlicht straalt je tegemoet, bomen ruisen.... het ruikt naar bos &
water. Dat laatste is niet zo verwonderlijk want met een druk op de knop
schuift de vloer weg en wordt de waterval zichtbaar... het water spat de
kamer binnen,
het geruis en gekabbel benevelt je zinnen...
----------------------------------------------------------------------------
-------------

Sign uit Utrecht stormt Poppy's stars binnen en schreeuwt: "Hee hoi daar is
ze :)"
poppy grinnikt, "Ha daar ben je..."
Sign vraagt : "Hoe was je weekend??? En hoe is het ermee?..."
poppy antwoordt " Prima, ik heb inmiddels het dovenblad Woord&Gebaar
opgestuurd gekregen en gelezen!"
"En wat vond je ervan?"
" Het is een kompleet nieuwe wereld, ik heb mij nooit zo gerealiseerd
dat doven vaak bij elkaar zitten en zij als groep vrij geisoleerd zijn van
horenden"
"Ja, heel gesloten," legt Sign uit, " echt een eigen gemeenschap die met de
kerk kan
worden vergeleken, dit realiseer ik me trouwens ook nog maar kort. Maar heb
je mijn speciale pagina gezien die ik voor jou op het net heb gezet?"
poppy lacht: "Natuurlijk, bedankt: ik kan nu mijn eigen naam in gebarentaal!"
Sign klapt verrukt in zijn handen
"Zeg lieverd, vertel.... hoe zit het met doofheid & computers?"
"De computer verbeterd mijn situatie wel, ik zou niet eens weten (en willen
weten) hoe het zonder  is,"  zegt Sign.
Poppy vraagt, "Hoe doe jij dat : websites maken met geluid als je bijna
niets hoort!??"
Sign grinnikt, "veel bluffen en mijn vrienden af en toe om hulp vragen, met
als wederdienst een pilsje in de kroeg :-)... Op een gegeven moment krijg
je de procedure wel door en dan werk ik het gewoon af zonder het zelf te
horen :-) Ik hoor wel muziek, maar kan geen tekst onderscheiden, of horen
of de kwaliteit hoog of laag is"
Poppy glimlacht, "wat voor soort geluiden zet je op het www en wat voor
websites maakt je
eigenlijk? Graag URLs..."
 "Reclame commercials enzo, bekende tunes. De opdrachtgevers zijn heel
divers, uitvaartorganisatie (www.phd.nl/rrb) bladen  (www.phd.nl/weng)
medisch nieuws, zo'n beetje het grootste vakblad in zijn soort (is nog in
ontwikkeling) "
"Stel dat we van het WAVE-geld uit eten gaan, kan ik jou dan goed verstaan?..."
sign grinnikt, " Jij mij wel :-) Maar ik jou?"
poppy fluistert:  "Ik heb erg volle lippen..."
Sign zegt, "Mijn taalbeheersing is erg goed. Op de dovenschool oefenden we
in het declameren van gedichten. Ik vond dat heerlijk terwijl de rest het
verafschuwde"
Poppy peinst: " Is het je wel eens voorgekomen dat mensen niet doorhadden
met een dove van doen te hebben?"
" Nou nee," antwoordt Sign "soms denken  mensen dat ik achterlijk ben omdat
ik verkeerd reageer... daarom vertel ik het liever gelijk, of het moet in
donkere kroegen zijn, dan hoef je enkel te knikken, zijn toch te bezopen
(net zoals ik ;))"
Poppy denkt, " dat men denkt dat je niet goed bent tsssss......."
sign grinnikt, "of buitenlands :-)..."
Poppy schenkt zichzelf IRL een glas melk in. "Je zei onlangs iets over
technische veranderingen,  ivm de deurbel en wat was het... o, ja  de
wekker!"
Sign zwijmelt: "Jah die wekker... *grin* het verjaardagsgeschenk van elke vrouw"
"Hoe word jij eigenlijk wakker van een wekker??"
"Die trilt en flitst (eventueel)... ik leg de trilweker onder mijn matras.
Op die manier ontwaken... precies om zeven uur, bbrrrrrrrrrrr"
"Waarover schrijf je voor W&G?"
"Veelal technische artikelen. Internet :-), marktonderzoek naar
teksttelefoons, wek- en
waarschuwingssystemen, buzzers, semafoons etc.Kortom over hulpmiddelen die
het leven van een dove kunnen veraangenamen"
"Een ridder te paard, maar ipv een lans een laptop! Ik las overigens ook
een stuk over ondertitelen van tv-programma's..."
Sign vraagt, "heb je dat wel eens gezien, dat ondertiteklen??"
"Nee, ik heb helaas geen teletekst."
"Dan is het lastig uit te leggen maar goed, via pag 888 wordt er veel
ondertiteld, zoals nieuws, 2 vandaag. Van Nederlands gesproken naar
Nederlandse tekst. Commerciele zenders weigeren dit te doen"
Poppy vraagt zich af waarom ze dat weigeren.
"Het zou een te grote kostenpost zijn, ze zijn puur commercieel!! Daarvoor
demonstreren en proceduren we tegenwoordig."
Poppy sist:  "tsss"
"Eerst was : 'All you need is love' nog bij de 'staatszenders'... en werd
dus ondertiteld. Maar later ging Veronica commercieel en al die doven
GILLEN...Ze wilden zo'n ZEIK programma als all you need is love terug
hebben op de buis...maar goed,'t  is wel begrijpelijk... Ze laten de
gehandicapten massaal vallen. Ken je het programma taxi? Een keer mompelde
een bezoeker van de taxi wat vloeken. Dus die teletekstredactie tikt:
godverdomme, godverdomme ... In het gesproken woord was er door de zachte
fluistering wat nuance, maar die was met tekst niet over te brengen..."
De twinkelende lach van Poppy vult de kamer.
"... de KRO was dus boos. Zij zenden dat programma zelf uit! En vroegen:
willen jullie niet LETTERLIJK ondertitelen? Dat was dus discriminatie!! Die
horenden zouden dus mogen
beslissen wat wij wel of niet mogen lezen... Doven willen zich beroepen op
wet gelijke behandeling."
" Zijn er nog hot items waar je je kwaad over maakt waar van je vindt dat
ze eens verteld moeten worden?"
Sign zucht: "Sorry, je zult het niet verwachten maar ik bemoei me juist
helemaal niet met al die zaken. Nee, dat gedoe om al die doven enzo, daar
ben ik misschien te egocentrisch voor. Aan de ene kant wil ik er niet bij
horen maar aan de ander kant wel dat heeft wel een groot nadeel tot gevolg,
namelijk dat je bij beide partijen NIET goed geaccepteerd wordt, tussen wal
en schip in - met doven gaat het contact soms moeizaam, zij vetrouwen me
niet, en met horenden ook, vanwege de communicatie problemen"
"Waarom zouden doven je niet vertrouwen?" vraagt Poppy verbaasd.
"Dat kan ik heel moeilijk via pc uitleggen: dat zijn gevoelskwesties en ook
heel stom. Het klinkt heel maf, in tijden dat ik het een beetje moeilijk
heb, of over mijn gevoelens praat, praat ik gebarentaal, gevoelens kan ik
beter verwoorden met gebaren dan met taal, maar zakelijk kan ik juist
helemaal geen gebaren gebruiken, ik spreek dus erg veel en dat nemen de
doven (echte) mij kwalijk. Bijvoorbeeld werd ik eens geinterviewd voor de
televisie. Ik praat, praat, praat want ik wil namelijk dat de horenden
begrijpen wat ik zeg anders kan ik geen opheldering geven over wat wij
mankeren. Ik kwam dus op voor de doven, maar de doven waren pisnijdig!!"
"UHHH?!?"
"Dat ik geen gebarentaal sprak, ze vonden dat ik mijn "cultuur" ten grabbel
gooide. Ik moest juist de gebaren tonen voor de televisie maar dan snappen
jullie horenden het weer niet en moet het ondertiteld..."
poppy kreunt, "Tjee wat ingewikkeld..."

                                 sign ontrolt:
              __|__                                        __|__
             ( ___ )--------------------------------------( ___ )
              | / |                                        | \ |
              | / |    om knettergek van te worden dus!    | \ |
              |___|                                        |___|
             (_____)--------------------------------------(_____)
                |                                            |



Poppy zegt, "je was gewoon een intermediair..."
Sign verklaart, "intermediar tussen mens en machine, mens (horend) en mens
(doof) etc"
"En wat doet teleplus voor je??"
"Alles wat je zegt, dat typen zij in zodat andere doven het kunnen lezen
met hun teksttelefoon. Jij belt dus 06-841 en vraagt: 'Mag ik een gespek
met Pascal , nummer zo-en-zo.'
Je krijgt mij aan de lijn en zegt: hoi pascal... teleplus typt: hoi pascal.
Kosten: 45 cent per minuut terwijl veel doven in de WW zitten."
Poppy vraagt zich af hoe dat is al je de sex lijn belt.
Sign lacht: "geen 06 nummers, geen autotelefonie, geen buitenland..."
poppy denkt, "wat primitief..."
sign vloekt, "veel te primitief en de PTT bemoeit zich soms met het gesprek!"
"Wat????? bemoeit zich met het gesprek?!?"
"We hebben soms wat uitgeprobeerd. Ik met een vriend, hij horend, ik doof.
We kregen een meningsverschil, via teleplus ik werd echt (gespeeld) kwaad
op hem en zei : 'Tering, ik wil je nooit meer spreken.' De PTT vroeg:
'meent u dat echt, moet ik dat wel typen?'
'Jah tuurlijk, daar wordt je voor betaald, stomme ezel en dus ook
letterlijk ondertitelen!'
Afijn... de horenden hebben dus  het gevoel dat ze ons moeten "opvoeden" en
zij bepalen wat we wel en niet mogen doen. Teleplus in dit geval verdraaide
mijn scheldkanonade in verzachtende woorden"

Poppy en Sign besluiten elkaar In Real Life te gaan ontmoeten. Bertha heeft
hen beiden uitgenodigd voor haar verjaardagsfeest.

Enigszins angstig loop ik naar het meeting-point (Amsterdam CS) waar Pascal
op mij wacht. Van alles flitst door mijn hoofd: het is avond en donker,
Pascal moet een heel eind bij mij achterop de fiets en we kunnen dan niet
praten...
Maar zodra ik hem zie, slaat mijn nerveuze opgewondenheid om in
vrolijkheid: wat een leuke jongen! Hij lacht en babbelt vervolgens aan een
stuk door...  čn kan fantastisch liplezen. Op het feest praat hij met
iedereen en kan, ondanks de bij vlagen harde muziek, iedereen 'horen'.
En als ik later op de avond met hem dans -Sign blijkt de beste danser van
de party- op het geruis van de boxen, prijs ik in het diepst van mijn
gedachten mijn computer & modem: ik heb er een goddelijke vriend bij!

Ine Poppe






--
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet toegestaan zonder
* toestemming. <nettime-nl> is een gesloten en gemodereerde mailinglist
* over net-kritiek. Meer info: list@dds.nl met 'info nettime-nl' in de
* tekst v/d email. Archief: http://www.factory.org/nettime-nl. Contact:
* nettime-nl-owner@dds.nl. Int. editie: http://www.desk.nl/~nettime.