Geert Lovink on Fri, 8 Oct 1999 17:56:04 +0200 (CEST) |
[Date Prev] [Date Next] [Thread Prev] [Thread Next] [Date Index] [Thread Index]
nettime-nl: Albana Shala: persoonlijke indrukken van het werkbezoek aan Kosovo |
From: Albana Shala <pnalbana@dds.nl> Persoonlijke indrukken van mijn werkbezoek aan Kosovo Albana Shala Ik heb sinds begin 1998 te maken met Kosovaarse media, maar kon er vanwege de visumkwestie nooit naartoe reizen. Dat was onmogelijk met een Albanees paspoort. Dit was dus mijn eerste bezoek aan Kosovo, aan Pristina, dat vergeleken met de rest van het land veilig is. Ik vloog via Tirana met een vliegtuig van het World Food Programme, waarvan ook NGO’s die in de regio werkzaam zijn gebruik mogen maken. Er vliegen nog steeds geen luchtvaartmaatschappijen op Pristina. De straten waren vol mensen en tot in de kleine uurtjes hoorde ik muziek in de buurt van het enige functionerende hotel, het Grand. Hotel Grand, ooit eigendom van Serviërs, wordt nu gerund door bijzonder beleefde en behulpzame mensen die verbonden zijn aan de zogenaamde Voorlopige Regering. Hoewel het zijn vijf sterren behouden heeft, zijn minstens drie van die sterren in de loop van de tijd gevallen, vooral tijdens de oorlogsmaanden, toen Arkans mensen het hotel runden, zoals mij werd verteld. Veel van onze mediacontacten waarmee ik kwam overleggen, gebruikten de faciliteiten van het Grand liever niet. “Vroeger konden we hier nauwelijks een voet binnen zetten; je was al verdacht als je in de lobby op een buitenlander stond te wachten,” vertelt Sanije Gashi, de hoofdredacteur van Teuta, het enige onafhankelijke maanblad dat zich uitsluitend bezighoudt met vrouwenaangelegenheden. “Voor honden en Albanezen was het verboden toegang”. Zoals ik al vermeldde konden Albanese Albanezen Kosovo niet in, niet onder het regime van Enver Hoxha en ook niet in de jaren 1990. Ik heb de ‘spookstad’ waarover een Nederlandse functionaris die hier werkzaam is me vertelde, niet gezien; de meeste van mijn indrukken zijn dus beďnvloed door vergelijkingen met mijn geboorteland. De straten van Pristina deden me denken aan de straten van Tirana in 1991-1992, vol mensen die naar de hoofdstad komen om een nieuw thuis te vinden, al hadden ze hun huizen wel om andere redenen verlaten. Voor het eerst na bijna 50 jaar konden Albanese Albanezen vrij door hun land reizen, noorderlingen, die al gauw denigrerend “malok” of “shpellare” werden genoemd, konden eindelijk in contact komen met zuiderlingen en met ze van gedachten wisselen. Deze ontmoetingen leken in niets op het soort folkloristische festivals dat doorgaans in Hoxha’s geboorteplaats op touw werd gezet. Ik kan me de nieuwsgierige, hongerige ogen herinneren van mensen die hun schaamte al snel te boven kwamen en op agressieve wijze de valse kalmte van de stedelingen overnamen; een opstandige en vaak openlijk agressieve ontmoeting tussen personen die niet langer “als eenheid, in staat van beleg” wilden leven, allemaal op zoek naar een welvarend leven. Ik merkte niets van de “euforie” in Pristina waarover je zoveel hoort. Wat ik zag was meer een restant van de “eenzelvigheid” - het sleutelwoord dat veel gebruikt wordt om de Kosovaren van de jaren 1990 te beschrijven. Ik hoorde Albanese muziek keihard uit cassetterecorders op het trottoir schallen en ik zag grote aantallen auto’s op de stoep geparkeerd staan. “Dat had je hier vroeger niet,” vertelde een oudere inwoner van Pristina me. Ik zag mensen urenlang door de straten dwalen, vaak gedesoriënteerd, vaak op zoek naar een nieuw huis, op zoek naar werk, op zoek naar een werkende telefoonlijn. Ook was ik getuige van de 24-uurs hongerstaking van de familieleden van Albanezen die nog steeds in Servische gevangenissen zitten. Maar behalve van de kant van de media, waarvan Press Now sommige ondersteunt, en waarvan de journalisten in hun reportages consequent wijzen op wat er gebeurt en wat er in de hoofdstad en in heel Kosovo is gebeurd, bespeurde ik bij veel mensen een zekere tegenzin om te praten over wat er de laatste maanden gebeurd is, hoe ze konden ontsnappen, hoe het aan de grens was. “Mijn vader gaat elke dag naar zijn dorp, hij probeert zijn afgebrande huis weer op te bouwen met behulp van humanitaire organisaties,” vertelde mijn vriendin Astrit me. En verder geen woord. Ze zijn zelfs nog terughoudender wanneer ik vragen stel over de Serviërs die in Kosovo woonden. Als ik aandring, is de reactie iets in de trant van: “laten we geen oude wonden openrijten.” De enige Serviër die ik ontmoette, in Hotel Grand, was Zvonko Tarle, een journalist die oorspronkelijk uit Kroatië komt en die samen met zijn geëngageerde vrouw July Radio Contact heeft opgericht, een onafhankelijk Servisch- Albanees radiostation. Het station werd meteen toen het begon uit te zenden door het Servische regime uit de lucht gehaald. Tarle woont op het moment niet in Pristina, maar hij denkt erover binnenkort terug te komen om opnieuw te beginnen met zijn radiostation. Het station moet in geen geval weer gesloten worden. Om dat te voorkomen en om ervoor te zorgen dat de “eenzelvige”, dakloze Albanezen van het platteland de hoofdstad niet overnemen, om te garanderen dat Kosovo niet vervalt in anarchie (zoals in 1997 gebeurde in Albanië), moeten KFOR, UNMIK, de OVSE en de internationale gemeenschap hier enige tijd aanwezig blijven en Kosovo zorgvuldig besturen, om de mensen een kans te geven hun trauma’s te verwerken en vorm te geven aan hun heden en hun hoop voor een onafhankelijke toekomst. (vertaling uit het Engels: Inge Pieters) Please note my new telephone number: (+31) 20 5535167 / (+31) 20 5535165 PRESS NOW Support independent media Giro 7676 p/a De Balie tel: 31(020)5535165 Kleine-Gartmanplantsoen 10 + 31(020)5535151 1017 RR Amsterdam fax: + 31(020)5535155 URL: http://www.dds.nl/~pressnow mailto:pressnow@xs4all.nl Visit the Press Now Art exposition on http://www.xs4all.nl/~pressnow/expo/index.html -- * Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet toegestaan zonder * toestemming. <nettime-nl> is een gesloten en gemodereerde mailinglist * over net-kritiek. Meer info: list@dds.nl met 'info nettime-nl' in de * tekst v/d email. Archief: http://www.factory.org/nettime-nl. Contact: * nettime-nl-owner@dds.nl. Int. editie: http://www.desk.nl/~nettime.